1572, Geboorte van Nederland

Iedereen heeft rol in respectvol samenleven

Burgemeester Lieve Sievers:

"In een tijd van Covid-problemen met allerlei maatregelen, korte lontjes en donkere dagen, is het bewaren van de rust, vrede en veiligheid voor iedereen een enorme uitdaging. Dat delen we met eerdere tijden.

Respect en verdraagzaamheid zijn essentieel voor het gewoon met elkaar samen leven. Iedereen speelt hierin een rol. Ik zie mensen allerlei initiatieven nemen. Ook kleine met een fijn effect. Zoals mensen van de 'Happy Stones'  en een vrouw die besloot iedereen die ze tegenkwam 'Hoi!' te zeggen. Of moeders die spontaan inspringen als ze zien dat ze nodig zijn. Acties die zorgen voor verbintenis."

Hoopvol
"Het is het allermoeilijkste om te proberen in een tijd waarin we het allemaal lastig hebben, toch naar elkaar te luisteren, met elkaar te praten, begrip te hebben. Of het nou gaat om meningen voor of tegen iets, of om rekening met elkaar houden in je buurt of wijk. De meeste mensen doen dat gelukkig ook. Dat is hoopvol."

31 maart en 21 april - De Swaen en Portugese synagoge

Op de Joodse begraafplaats op het Oorgat in Edam staan  14 zerken. Tussen circa 1780 en 1880 zijn hier echter 223 mensen begraven. Hun namen staan vermeld in het zorgvuldig bijgehouden Begravingsregister. In deze periode had de Joodse gemeenschap een synagoge, een ritueel bad, een eigen schooltje en een begraafplaats. Zij leefden in vrede met de andere Edammers.

Op 16 februari vertelt Victor Brilleman in gebouw De Swaen in Edam over het Joods Verleden in Edam. Op 21 april gevolgd door een excursie naar de Portugese Synagoge in Amsterdam.

De organisatie is in handen van 't Nut Department Edam in samenwerking met stichting Joods Verleden Edam. nutedam.nl - joodsverledenedam.nl

Zaterdag 2 en zondag 3 april – haven Volendam

Op zaterdag 2 (vanaf 10.30 uur) en zondag 3 april vindt voor de 36e keer de Pieperrace op het Markermeer voor de kust van het gastvrije Volendam plaats. Tientallen schepen van de zeilende beroepsvaart en andere traditionele platbodems doen mee aan dit zeilspektakel van allure. 

Door middel van spandoeken op en rond de dijk en het voeren van de geuzenvlag wordt aandacht besteed aan 1572, Geboorte van Nederland. In de Visafslag worden de verhalen over lokale gebeurtenissen in de Tachtigjarige oorlog verteld. Zo bleven Volendammer vissers trouw aan de Spaanse overheerser en voerden zijn vlag. Natuurlijk zijn die ook tussen de schepen van de Pieperrace te vinden.

Kijk voor meer informatie op pieperrace.nl

Woensdag 20 april – Noordervesting Edam

Voorafgaand aan de landelijke Zaaidag – 22 april – wordt in samenwerking met schoolkinderen een bijen-bloemenlint gemaakt langs de Noordervesting. De bewoners van buurtvereniging Achterhaven strooien het zaad uit. Organisatoren Mieke Boon en Ine Lanjouw: “We combineren meer biodiversiteit in de natuur met de behoefte aan meer verbondenheid in de buurt. Gezamenlijke activiteiten zoals deze, helpen daarbij. We merken dat met name eenzame ouderen nu meer gezien worden. Daarom komt er ook een grote V in bloemen, vanwege een grotere Verbondenheid met elkaar.”

24 april in centrum Edam

De elfde editie van het bij muziekliefhebbers zeer gewaardeerde A Walk About Music besteedt aandacht aan het jaarthema. Organisator Siem Kees Slegt: "Op zondag 24 april willen Frank van den Berg en ik een muzikaal rondje Edamse Vesting organiseren. We zoeken bijzondere plekken om fijne Rootsmuziek te laten horen. Een nieuwe vorm inderdaad.
We staan erg achter het onder de aandacht brengen van de vier V's; juist in deze tijd. We gaan na in het programma hoe we daarop aan kunnen sluiten." Lachend: "Muziek maken is een vrije emotie, dus dat zit al snel goed." 
 

Zondag 24 april – 15.00 uur - Grote Kerk Edam – entree gratis

In de lezingencyclus van het Waterlands Archief en het Westfries Archief spreekt als eerste historicus Prof. Dr. Henk van Nierop, hoogleraar Nieuwe Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was van 2000 tot 2008 directeur van het Amsterdam Centre for the Study of the Dutch Golden Age. Hij publiceert regelmatig over Nederland in de 16de en 17de eeuw.

Kijk voor meer informatie op waterlandsarchief.nl

1 en 4 mei – ’t Schooltje van Dik Trom

Ze was theologe, socialiste, feministe, schreef meerdere kinderboeken, een veelgelezen Kinderbijbel en gaf in WO II onderdak aan Joodse vluchtelingen. Met haar gezin woonde ze in de pastorie van Etersheim.

In 't Schooltje van Dik Trom is vanaf 4 mei een mooie tentoonstelling te zien van haar leven en haar werk. Organisator Thea de Hilster: "Het was een sterke vrouw die met haar principes ons allemaal tot voorbeeld strekt."

Ferdinand Van Melle verzorgt op 1 mei in Etersheim een lezing over het boeiende leven van Johanna, waarop hij gepromoveerd is.

schooltjevandiktrom.nl

Mei – Dorpshuis De Zwaan in Hobrede

Hans Visser is een van de initiatiefnemers van het muzikale toneelstuk dat op 5 mei opgevoerd wordt. Hans: “In het dorpshuis willen we het verhaal vertellen over twee joodse mensen, die in de buurt van Hobrede  ondergedoken zijn geweest. Met onze toneelvereniging hebben we met hulp van nabestaanden het script geschreven voor een toneelstuk. Dorpsmuzikanten hebben de bijpassende muziek ingestudeerd. Het toneelstuk speelde in zeven korte scenes van februari 1943 tot en met de bevrijding. Vrijheid kun je elke dag vieren.”

Start: 20.00 uur
Entree:  € 5,- (inclusief consumptie)
Locatie: Dorpshuis De Zwaan, Hobrede 57

VVV Edam en Bibliotheek Waterland verzorgen vanaf 7 mei tien mooie wandelingen door het Edam na 1572.
In een kleine stad als Edam zijn markante veranderingen duidelijk zichtbaar. Zo voert de wandeling langs een diversiteit aan kerken, die al dan niet gedoogd werden.
Duidelijk zichtbaar in het straatdek zijn nog de contouren van de -afgebroken- stadsmuur, gebouwd om de vrijheid van de inwoners te garanderen.
Verweven in de wandeling is ook de geschiedenis van de Joodse Gemeenschap, uitgezocht door Het Waterlands Archief, die hier een vreedzaam bestaan kon leiden tussen 1641 en 1888.
Zichtbaar is ook wat het gevolg is als de sluizen worden opengezet, in 1573 belangrijk voor het Beleg van Alkmaar en de daarop volgende Slag op de Zuiderzee.

vvv.edamvolendam.nl

21 mei – Grote Kerk Edam – gratis entree, hapjes te koop

Samen met Bibliotheek Waterland organiseert Jan Harmsen van buurtvereniging Kleine Kerkstraat/Lingerzijde een evenement waarbij mensen uit allerlei landen en windstreken een gerecht presenteren. Hiervan kan – tegen betaling – gegeten worden. Deze ‘multiculturele proeverij’ met muziek, gedichten en verhalen is een laagdrempelige manier om elkaar wat beter te leren kennen.

Juni/juli Don Bosco College en Sg De Triade

Sg de Triade en het Don Bosco College maken gebruik van het landelijk onderwijspakket: Het Mysterie van 1572. In juni 2022 gaan ze hiermee in groepen 1 aan de slag. Maggy van Pooij is docente geschiedenis op de Triade: "Het past helemaal in mijn lessen. Je kunt niet vaak genoeg met leerlingen nagaan wat vrijheid toen en nu betekent. Of met elkaar bespreken wat respectvol omgaan met elkaar inhoudt. Onverdraagzaamheid is van alle tijden."
Docente Geschiedenis Marisa Elzenaar van het DBC: "Burgerschap is bij ons geen apart vak, maar komt in alle vakken aan bod. Kritisch leren denken, aandacht voor je eigen identiteit, debatteren. Of het bespreken van begrippen als democratie, duurzaamheid, vrijheid, respect, discriminatie, verdraagzaamheid. In het landelijk onderwijspakket komen veel van deze onderwerpen aan de orde. Het sluit daarom goed aan bij mijn vakken Geschiedenis en Mens & Maatschappij."

18 juni

Elk jaar organiseert FC Volendam een toernooi voor Old Stars. Dat wil zeggen teams met vitale, voetbalminnende mannen. Vaak speelden zij in het 1e van FC Volendam, EVC of een omringende club. Dorus Luyckx zorgde ervoor dat de teams er kwamen. "Het blijft geweldig om op het hoofdveld van het sfeervolle stadion van FC Volendam te spelen. In 2022 wil ik dat weer organiseren voor teams uit de gemeenten die ook met het landelijk project 1572 meedoen. Onze 'zustergemeente' Gorinchem doet in ieder geval mee. Daarnaast wil ik me richten op Noord-Holland. AZ heeft ook vast een Old Stars team. En ik weet het ook van Sportvereniging Enkhuizen, Nee, geen veteranenteams. Wij doen aan walking football. Met volle overgave, maar met minder kans op blessures." Met een lach: "Door ons fanatisme worden we wel vaak afgefloten. Rennen mag nu eenmaal niet. Als het allemaal lukt wordt het weer een oergezellige dag!"

25 juni om 15.00 uur in de Grote Kerk Edam

In ons land kunnen drie Librijes nog in oorspronkelijke staat bezocht worden. Een daarvan is gevestigd in de Edamse Grote Kerk. Een zeer bijzonder bezit, want in Edam was de boekencollectie ook in gebruik voor de Latijnse school. Het klaslokaal uit de 16e eeuw is nog aanwezig!

Robert Lammers is de 'motor' achter de openstelling ervan. Robert: "Tot 1572 was het een parochiebibliotheek. Na de Reformatie werd de collectie een openbare stadsbibliotheek. En vanaf 1585 was de Latijnse school erin gevestigd. Jongens leerden er Latijn, zodat ze daarna met een studiebeurs konden studeren aan de Katholieke Universiteit in Leuven. Passend in de nieuwe tijd. Notabelen hadden humanistische denkbeelden en er was een groeiend zelfbewustzijn."  

Robert Lammers: "Op zaterdag 25 juni willen we Librije/Latijnse school officieel openen. Vanaf dan is deze nieuwe museumlocatie onder begeleiding van een gids van de Grote Kerk, publiek toegankelijk. Ik verheug me er enorm op."

librije-edam.nl